tag:blogger.com,1999:blog-72926212071070294352024-03-07T16:00:45.182-03:00Susi rogami - La casita de SusyEl pequeño mundo de Susy Delgado, poeta paraguaya.Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.comBlogger26125tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-63797641453205354982011-09-18T19:51:00.002-03:002011-09-18T20:12:48.278-03:00Purahéi mo’äSi yo pudiera hablar<br />Ñandejára<br />si mi lengua supiera pronunciar ñe’ëte <br />si yo pudiera deshacer el alfabeto<br />del tiempo y la memoria <br />cheresapyso nga’u raka’e<br />y amasara en mi boca ñe’ë porä joguahami<br />si descifrara el pentagrama de los vientos<br />ajora ojokuáva che kü<br />si pudiera convocar a los antiguos ayvu jára<br />ogueru nga’u chéve su dulce mimby<br />si anidaran aquí che ahy’okuápe<br />tojora che pytúpe okéva<br />si me escucharan todos<br />umi nacherenduvéiva<br />si supiera cantar<br />Aña membyre.Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-53851253626725032812011-01-01T19:43:00.001-03:002011-01-01T19:51:01.208-03:00TatatinaAgosto<br />el invierno declina<br />más triste que nunca<br />las flores de lapacho<br />pelean vanamente <br />con el gris<br />un sol rojo dormita<br />en el cielo sucio<br />la hojarasca es un tapiz<br />petrificado<br />y el polvo es una lluvia suspendida <br />en el aire muerto. <br /><br />Agosto<br />ka’aru puku<br />el viejo Tatatina<br />pareciera haberse puesto<br />viejo del todo. 35<br /><br />Tatatina…<br />¿Ipaháiko reju sapy’arei<br />ha nerembopyahu mo’ävéima<br />ore rekove?<br /><br />(Del libro Ogue jave Takuapu, Editorial Arandurá, 2010)Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-35242150192511141192010-04-18T12:46:00.006-03:002010-04-18T22:18:11.715-03:00Mboriahu retä<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgx1UsI_SA1gdFMhQZfxPaSO3bDDYvHDLzs-ibc9BjZv0DU4NVPgrm4E6zFd_9RkMa201FsGIpBJiioImdeeHxWm9J6cUG-PIGiF-dtKpBeFeaQ4ImHGZgSQSoiebzEMVyzuh1y3eqA_lY/s1600/Vela+2.jpg"><img style="float:right; margin:0 0 10px 10px;cursor:pointer; cursor:hand;width: 177px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgx1UsI_SA1gdFMhQZfxPaSO3bDDYvHDLzs-ibc9BjZv0DU4NVPgrm4E6zFd_9RkMa201FsGIpBJiioImdeeHxWm9J6cUG-PIGiF-dtKpBeFeaQ4ImHGZgSQSoiebzEMVyzuh1y3eqA_lY/s400/Vela+2.jpg" border="0" alt=""id="BLOGGER_PHOTO_ID_5461651656144034962" /></a><br />Ka'aru pytü <br />ha che rovetäme<br />hendypu joa <br />tataindy mboriahúicha <br />tapÿi chavimi <br />mboriahu retä.<br /><br />Anochece<br />y en mi ventana<br />se encienden<br />como candelitas pobres<br />los ranchos<br />la patria de los pobres.Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-57626700935873686392009-03-15T20:31:00.005-03:002009-03-15T20:58:17.906-03:00Siete kunumi<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgoXNKGuGkdeHATzIyzybFyGabW1wux-vdOWE1lZm0QWbnZnQDJhrsGp_jXW9zMKiui3QJijYzmMLZZLsaNGAOxguhzOG3oYwKTcHdli3ariv6lugW8lhswSVRUJgPzqEvwoBMSeplt9Ms/s1600-h/PHTO0007.JPG"><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgoXNKGuGkdeHATzIyzybFyGabW1wux-vdOWE1lZm0QWbnZnQDJhrsGp_jXW9zMKiui3QJijYzmMLZZLsaNGAOxguhzOG3oYwKTcHdli3ariv6lugW8lhswSVRUJgPzqEvwoBMSeplt9Ms/s320/PHTO0007.JPG" border="0" alt=""id="BLOGGER_PHOTO_ID_5313568074496162898" /></a><br /><strong>Siete kunumi</strong><br /><br />Siete kunumi<br />michimi, ape sÿi<br />siete popaje mimi<br />ára ro’y mbytetépe.<br /><br />Siete mymba retemi<br />taviju ha kusuvi<br />siete tĩhe’õmíva<br />ohechakuaáva ko yvype oĩva<br />peteĩhetũ hetũme<br />siete tuguái rorymi<br />siete jurumi ojapóva<br />ñembyahyi purahéi atã<br />ko’ẽ mboyve<br />siete kunumi<br />siete popaje<br />siete vy’ami<br /><br />Catorce tesamimi<br />chekuaa ha cherayhúva<br />peteĩ ñemañáme<br />veintiocho pymimi<br />Aña jeýntema<br />ojapóva apañuái che rekovépe<br /><br />¿Moóiko ija<br />siete kunumi<br />catorce tesamimi<br />veintiocho pymimi?<br /><br />¿Mba’éichagua rupa’úme <br />ikatu ñambotorore<br />siete kunu’ũ?<br />…………………………<br /><br /><br /><strong>Siete ternuras</strong><br /><br />Siete criaturas<br />pequeñas, suaves <br />siete milagritos<br />en medio del invierno.<br /><br />Siete cuerpitos<br />de pelusa y torbellino<br />siete naricitas húmedas<br />que reconocen el mundo<br />en un par de olfateos<br />siete colitas felices<br />siete boquitas que organizan<br />el concierto del hambre<br />en plena madrugada<br />siete criaturas<br />siete milagros<br />siete alegrías<br /><br />Catorce ojitos<br />que me conocen y quieren<br />de una sola ojeada<br />veintiocho patitas<br />endiabladas<br />que se me enredan en la vida<br /><br />¿Dónde caben<br />siete criaturas<br />catorce ojitos<br />veintiocho patitas? <br /><br />¿En qué regazo <br />se pueden acunar <br />siete ternuras? <br />………………………………<strong></strong>Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-90017069302982336292008-12-16T21:15:00.006-02:002009-01-19T19:34:16.545-02:00Desalma<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQsFOPt0xLgBZl5r1GDwa6HP65h_i-rA51IhyaIZqwA_tm-_w1zdZoPcAR2FGE5idEA6YiwqdCAdInzmUgNKpHLBa9LDh4xweyC9YT5Lm-BfIN2_dn4ZVvh1ZMh2HxiRNwcR6UHhQoG2M/s1600-h/tapa+tyrey+2.JPG"><img style="float:right; margin:0 0 10px 10px;cursor:pointer; cursor:hand;width: 222px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQsFOPt0xLgBZl5r1GDwa6HP65h_i-rA51IhyaIZqwA_tm-_w1zdZoPcAR2FGE5idEA6YiwqdCAdInzmUgNKpHLBa9LDh4xweyC9YT5Lm-BfIN2_dn4ZVvh1ZMh2HxiRNwcR6UHhQoG2M/s320/tapa+tyrey+2.JPG" border="0" alt=""id="BLOGGER_PHOTO_ID_5293121308482945634" /></a><br />¿Dónde estabas?<br />¿dónde estás?<br />¿dónde estarás?<br /><br />Útero <br />del principio <br />y del final<br />memoria del regazo<br />soporte de mis pies <br />inaugurando el mundo<br />utopía del regreso.<br />¿Dónde?<br /><br /><br />Mi casa<br />mi paisaje<br />mi horizonte<br />mi suelo<br />mis olores<br />mi viento<br />mi lluvia<br /><br />Mi historia<br />mi familia<br />mi infancia<br />mi lengua.<br /><br />Mi pulso<br />mi paso<br />mi voz<br />mi silencio<br /><br />Mi trajín<br />mi cansancio<br />mi desvelo<br />mi sueño.<br /><br />¿Cuándo fue que empezaste<br />a agrietarte?<br />¿Por qué te fuiste<br />resquebrajando<br />quebrando<br />cayendo? <br /><br />¿Cuándo acabaste siendo<br />un puñado de escombros?<br />¿Cómo pudieron arrancarme de ti?<br />¿Quién instauró la lejanía?<br />¿En qué lugar te quedaste<br />mi lugar?<br /><br />¿Dónde quedó<br />la canción<br />de mis abuelos<br />que hería dulcemente el alba?<br />¿Dónde quien me llamaba <br />che memby?<br />¿Dónde mi acento guaraní<br />para nombrar el mundo?<br /><br /><br />¿Dónde el tekokatu<br />que nos hacía correr<br />hacia los cerros altos?<br />¿Dónde el py’a porã<br />que nos hacía hermanos<br />bellos<br />fuertes?<br />¿Dónde el kokue guasu<br />para llenar de frutos <br />la bolsa de la infancia?<br /><br />Dónde<br />la parralera<br />que aliviaba el cansancio<br />el cántaro<br />que refrescaba el alma<br />y los olores<br />de aquella casa <br />madre <br />de la que habíamos mamado<br />aquella casa que calmaba<br />todas las inquietudes del camino.<br /><br /><br />Dónde<br />los veranos<br />y el patio tapizado de mangos<br />y el aroma de la flor de coco<br />y las cigarras <br />y su sonaja ronca por las siestas<br />y las luciérnagas bailando<br />en el pastizal<br />mientras arriba se encendían<br />las estrellas.<br />Los inviernos<br />y el viento sur colándose<br />entre el techo de paja<br />y la horchata <br />para sudar las fiebres<br />y la malva <br />para calmar la tos<br />y el mate <br />para matar las horas<br />y los cuentos <br />para quedarse quietecita<br />junto al fuego.<br /><br />Dónde<br />la voz de los abuelos<br />que llenaba<br />la cocina cenicienta<br />el patio<br />la capuera<br />las mañanas<br />las hambres<br />el tiempo.<br /><br />Dónde<br />los niños <br />y su risa<br />y su llanto<br />y sus ronchas<br />su comezón indomable<br />de horizontes<br />sus cuerpos huidizos<br />de pájaros salvajes.<br /><br />Hoy <br />araño el recuerdo<br />buscando los rostros<br />que esculpieron mi rostro<br />He olvidado<br />la voz de mis padres<br />el olor de mis hijos<br />el sabor del amor.<br /><br />Hoy<br />el olvido <br />me mata de a poco<br />no recuerdo siquiera <br />cómo eran mis ojos <br />ni cómo hacían ellos<br />para deletrear el mundo.<br /><br />Hoy no sé<br />si me llamo María<br />Juan<br />Teresa<br />Francisco<br />Rosa<br />Ramón<br />o Soledad<br /><br />Se me ha perdido<br />no sé dónde<br />la cédula de identidad<br />y hoy no sé<br />cómo me llamo. <br /><br />Si paragua<br />bolita<br />sudaca<br />chola<br />guarango<br />cabecita negra<br />pinche cabrón <br />grasa<br />plaga<br />ciruja<br />chorro<br />turro<br />pendejo<br />indio<br />caballo loco<br />pokyra<br />loser<br />ganchero<br />cartonero<br />macoñero<br />reventada<br />hijo de la chingada<br />popinda<br />terrorista<br />puta barata<br />o carne de pornoshit.<br /><br />Si mujer<br />si guitarra<br />si hombre<br />si hambre<br />si sed<br />si maíz<br />si cuchillo<br />si sangre<br />si hojarasca<br />si sequía<br />si fiebre<br />si viento<br />si verso hueco<br />si pandorga inútil.<br /><br />Si morena<br />si clara<br />o desteñida<br />si ser humano<br />si animal<br />si feto.<br /><br />Se me ha perdido<br />el boleto del viaje<br />y hoy no sé<br />a dónde voy<br /><br />Si voy<br />a Buenos Aires<br />a España<br />aquí a la vuelta<br />apete<br />rejerévo<br />a Nueva York<br />a Camboriú<br />a Guantánamo<br />al polo<br />a la China<br />a París<br />oh, la la<br />o a ningún lado.<br /><br />Hoy no sé<br />si vuelo<br />bogo o vago<br />si voy hacia delante<br />o al costado<br />hacia arriba<br />hacia abajo<br />o al carajo.<br /><br />Hoy voy<br />a la deriva<br />en la vía<br />del puro extravío<br />traveseo en una travesía<br />sin puerto de salida<br />ni llegada.<br /><br />Hoy ya no sé<br />para qué sirven <br />las manos<br />la cabeza<br />los días<br />el sudor.<br /><br />Hoy ya no sé<br />hacer nada<br />ni coser<br />ni bordar<br />ni abrir la puerta<br />para ir a jugar<br />mucho menos <br />soberbia surgiendo<br />decir <br />basta y el cetro romper.<br /><br /><br />Hoy no sé <br />amanecer<br />amasarme<br />regarme<br />inaugurarme.<br /><br />Hoy estoy<br />chueca<br />tuerta<br />tullida<br />tartamuda<br />analfabeta<br />para ponerme el rimel<br />la corbata<br />arremangarme<br />ponerme en onda<br />mente positiva<br />actitud ganadora<br />salir a romper todo<br />subirme a la cresta de la ola.<br /><br />Mona que viste de seda<br />se me ven las hilachas<br /> <br />No sirvo tan siquiera <br />para emparchar <br />la temporada<br />transar<br />pescar<br />ligar <br />acomodarme<br />acertar la bolada.<br /><br />Hoy camino <br />otra historia<br />otro paisaje<br />otra lengua<br />otro sueño<br /><br />Hoy <br />manoteo a oscuras<br />berreo<br />pataleo<br />tanteo<br />balbuceo <br />con la urgencia de un tiempo<br />desbocado.<br /><br />Hoy camino un camino<br />árido<br />ácido<br />áspero<br />lóbrego<br />lívido<br />esquivo<br />frío.<br /><br />Camino<br />polvareda<br />tolvanera<br />borrachera<br />chochera<br />ensoñación<br />insolación<br />desolación.<br /><br /><br />Camino<br />errancia ciega<br />sin remedio<br />sin término<br />sin nombre<br />reptancia<br />divagancia <br />naufragancia<br /><br />Camino<br />desatino<br />torbellino<br />delirio<br />martirio<br />de harapos<br />de jirones<br />de sombras.<br /><br />Camino<br />que se alarga<br />se angosta<br />se oscurece<br />que se endurece<br />paso a paso<br />bajo mis pies <br />se vuelve greda <br />piedra <br />metal candente<br />se vuelve brasa <br />herida<br />asfixia<br />fiebre<br />muerte.<br /><br />Camino<br />descamino<br />despatria<br />deslugar<br />desorilla<br />descuerpo<br />deshondura<br />desnorte<br />desencuentro<br /><br />Camino <br />despaso<br />desllegada<br />desregreso.<br /><br />Camino<br />desaire<br />desagua<br />desfuego<br />desangre<br />deslengua<br />desvida<br />desalma.<br /><br /><br />¿Dónde estabas?<br />¿dónde estás?<br />¿dónde estarás?<br />Tierra sin Mal...<br /><br />(Del libro Tyre'ÿ rape - Camino del huérfano, Editorial Arandurá, 2008)Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-69886247590160607322008-06-29T19:46:00.002-03:002008-12-11T05:35:07.568-02:00En Cuba<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg5RDQTDyMijPCq5KzKgRWtOyZMzPXoNvDA_fVL5Qs_JlUFxU4BVxrFoRowc7JyIxsr9qr42qRJ4FLJaMF9KRNBVOT6EoW03kFA1TiFOc3xPDCDH50fSP87w5VXWPeVfcPYOsGzAjdMKec/s1600-h/PHTO0033.JPG"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5217439544406564450" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; CURSOR: hand; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg5RDQTDyMijPCq5KzKgRWtOyZMzPXoNvDA_fVL5Qs_JlUFxU4BVxrFoRowc7JyIxsr9qr42qRJ4FLJaMF9KRNBVOT6EoW03kFA1TiFOc3xPDCDH50fSP87w5VXWPeVfcPYOsGzAjdMKec/s400/PHTO0033.JPG" border="0" /></a> Susy (con gorrito rojo), en el autobús de la poesía. Final de fiesta en Cuba.<br /><div></div>Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-70801627339915909782008-06-29T19:39:00.001-03:002008-12-11T05:35:07.779-02:00En Venezuela<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhig6P21zXII-8ak8TdajZot4-dBm8Q6H6syjmgf_HXATBCntxvKzcFY79IOwPIyLJ71IE1BcmpLNun_zA4Zazifw1KCH_q4M1kTokWSVWIGVvcDj1X_zMtUq5bla2bauTJdFIDJ9L8Fi0/s1600-h/PHTO0015.JPG"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5217438014975551314" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; CURSOR: hand; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhig6P21zXII-8ak8TdajZot4-dBm8Q6H6syjmgf_HXATBCntxvKzcFY79IOwPIyLJ71IE1BcmpLNun_zA4Zazifw1KCH_q4M1kTokWSVWIGVvcDj1X_zMtUq5bla2bauTJdFIDJ9L8Fi0/s400/PHTO0015.JPG" border="0" /></a> Susy hablando de poesía guaraní en una barriada popular de Caracas.<br /><div></div>Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-56722939774345107412008-04-06T23:13:00.014-03:002008-12-11T05:35:08.078-02:00Amali<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQuiFMwMCK3lEvYM6ymLNsOoSq9q7yuMxfgdmjKopk__wV-Jv17ioKZuiEsftK61XEFrSDeIZ1ovLfAATJDVxHqXl1qipXEqmWhJIqnFacobizhAFiXd_GB7g83QnVBxVKM02T1iHLLT0/s1600-h/Amalia+1.JPG"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5186323435248060146" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; CURSOR: hand; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQuiFMwMCK3lEvYM6ymLNsOoSq9q7yuMxfgdmjKopk__wV-Jv17ioKZuiEsftK61XEFrSDeIZ1ovLfAATJDVxHqXl1qipXEqmWhJIqnFacobizhAFiXd_GB7g83QnVBxVKM02T1iHLLT0/s400/Amalia+1.JPG" border="0" /></a><br /><div align="justify"><strong>Amali ........................Amalí<br /></strong><br />Amangy...................... Aguacero<br />amandy...................... agua-lluvia<br />amandáu.................... agua-nieve<br />Amali. ........................ Amalí.<br /><br />Pukavy ojekáva............ Sonrisa que se abre<br />omombáy omomýi......... despierta se mueve<br />omboi........................desnuda<br />omokyrÿiva................. cosquillea<br />ko’ë. ....................... el alba.<br /><br />Yvytu piro’y................. Brisa fresca<br />oñua ojapichýva.............que abraza y acaricia<br />pire. ..........................la piel.<br /><br />Purahéi apysë ...............Canto que asoma<br />okapu .........................estalla<br />opopo .........................salta<br />ojeroky .......................baila<br />torymi. .......................alegrecito.<br /><br />Eirete ........................Miel<br />yryjúi ........................espuma<br />mandyju ....................algodón<br />guyrami .....................pajarito<br />Amangy .....................Aguacero<br />amandy .....................agua-lluvia<br />amandáu ...................agua-nieve<br />Amali. .......................Amalí. </div>Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-79199433302553174252007-11-11T22:59:00.000-03:002008-12-11T05:35:08.226-02:00En Chile<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhH_IHKg9Ng51yfrKoWR0QHIDtvjT5uSNN6k75qVmAIz9YA3mp9dakNTV230g-G51JUDBo4FchY_3F24UqA4P9YudWr3z9M_gk2M66rmYckK4SKJIRXdcXGYJTBGCtknoTfP2P2_8Om_l8/s1600-h/PHTO0209.JPG"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5131768270864199090" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; CURSOR: hand; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhH_IHKg9Ng51yfrKoWR0QHIDtvjT5uSNN6k75qVmAIz9YA3mp9dakNTV230g-G51JUDBo4FchY_3F24UqA4P9YudWr3z9M_gk2M66rmYckK4SKJIRXdcXGYJTBGCtknoTfP2P2_8Om_l8/s400/PHTO0209.JPG" border="0" /></a> En el Encuentro de Poetas Indígenas Latinoamericanos Los Cantos Ocultos, a mi izquierda están Jaime Huenún, poeta mapuche; Gastón Quezada, secretario del Instituto de Ciencias Alejandro Lipchutz, Macario Matus, poeta zapoteco; y Marta González, poeta nicaragüense. La fiesta, que fue intensa y hermosa, recién empezaba.<br /><div></div>Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-82499004314965831362007-10-14T23:24:00.000-03:002008-12-11T05:35:08.402-02:00Prueba de fuego<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXlvbsgwUVwFzr3rPWqM8q8wyVZp7t9n27Vbn8Kc_YOfip-Asq1eeOgydy22WbGr2TEy6ASTt2gn-xjWxhYUyhIc5fuBf8s0Q1cszpva8q9aLlSiogNy6OwEtLBN0588aoelOqdcOr6rM/s1600-h/incendio_paraguay.jpg"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5121389598542876546" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; CURSOR: hand; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXlvbsgwUVwFzr3rPWqM8q8wyVZp7t9n27Vbn8Kc_YOfip-Asq1eeOgydy22WbGr2TEy6ASTt2gn-xjWxhYUyhIc5fuBf8s0Q1cszpva8q9aLlSiogNy6OwEtLBN0588aoelOqdcOr6rM/s320/incendio_paraguay.jpg" border="0" /></a><br /><div>A este país ya le faltaba muy poco<br />y ese poco llegó<br />con el fuego<br />que rebasó de lejos lo esperado.<br /><br />El fuego dio la medida definitiva<br />de nuestra irracionalidad,<br />pobreza entre pobrezas,<br />la peor.<br /><br />A este país ya le quedaba muy poco<br />y ese poco murió<br />con el fuego<br />que arrasó con los últimos jardines.</div>Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-89070730325288056912007-09-23T23:18:00.000-03:002007-09-23T23:21:22.180-03:00Ka’aru kirirï<strong>Ka’aru kirirï</strong><br /><br />Upe ka’aru nomÿiri, te’onguetýicha kuri. Tä tä ipu mombyrýva mante oñehendu, itapu kororö tujaguive.<br />Tavaguasu ojeaho’i reboso ñembyasýpe ha itindy, okirirï. Ha’ete ku hasëva kirirïháme, tesay’ÿme. Ikatu te’onguety voi ra’e.<br />Ha katu osoro sapy’a sapukái pyaupa kusuvi, ojokaitéva umi te’ongue angapyhy. Guyraita ratatï ojupi sarambípe, iñapañuái yvytu tarovárehe oguahë va’ekue hayhupára ñemyröicha, ojasurúva opaite kuárape.<br />Yvytu pochy oinupa ha ombopepa yvoty ha tataindy, ha upérö guarä mba’e sunu hatävévape, oï osapukáiva ñembo’e ojekuaa’ÿva, oñohehápe opárupi mba’ery ka’urä hü ha inéva, umi ita jehaipyre apytépe.<br />Peteï anguja ohua’ï te’ongue róga tujágotyo, ohekahápe ñemo’ä ha peteï tesapirï oikaräiva sununúpe, oveve kangy sapy’aitemi, tague hüngymíva, vevúi asy, yvytimbo sa’yju apytépe.<br />Ha peteï mbarakaja ombohovái sapukáipe, guataha kyhyje, pya’e opiäva ka’arúre.<br /><br /><br />Tarde callada<br /><br />La tarde estaba quieta como un cementerio. Sólo se oía de tanto en tanto, el tan tan lejano de un ronco campanario.<br />La ciudad, envuelta de un rebozo triste, se agachaba, callada. Parecía llorar en silencio, sin lágrimas. Era tal vez, un cementerio. <br />Pero irrumpió de pronto un torbellino de gritos destemplados, quebrando por completo la paz de aquellos muertos. Y una nube de pájaros se levantó desordenadamente, enredándose en el viento enloquecido que llegó como un amante despechado, violando todos los huecos.<br />El huracán enloquecido aplastaba con certeros manotazos las flores y las velas, cuando en un trueno más potente, alguien gritó una oración extraña, esparciendo un licor oscuro y maloliente entre las lápidas.<br />Un ratón escapó hacia los panteones más antiguos buscando refugio y en un segundo que marcó el estruendo, se suspendió un momento, pelusa gris, suave, entre la ocre polvareda.<br />Un gato puso el eco al grito, transeúnte asustado, fugaz de la tarde.Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-2739076888149965622007-08-19T23:05:00.000-03:002008-12-11T05:35:08.544-02:00Ña Susy hablando de literatura guaraní<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiIIff5mwF8jbcYVIVUdfYKYabznFEzm0lZLwSJoUMbZ2i8-j_cN_FVy-PeVBT-22FltRtJfAbWm2bc9GYNP0eoIZuqL3KNWqD_P2mtnpyH6FuxhLEiF0YCJYhQGn5Qo44ZSi4eUuTRBn4/s1600-h/suzi2%5B1%5D.jpg"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5100598731320132274" style="FLOAT: left; MARGIN: 0px 10px 10px 0px; CURSOR: hand" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiIIff5mwF8jbcYVIVUdfYKYabznFEzm0lZLwSJoUMbZ2i8-j_cN_FVy-PeVBT-22FltRtJfAbWm2bc9GYNP0eoIZuqL3KNWqD_P2mtnpyH6FuxhLEiF0YCJYhQGn5Qo44ZSi4eUuTRBn4/s320/suzi2%5B1%5D.jpg" border="0" /></a><br /><div>Aquí, Ña Susy hablando de literatura guaraní en la Universidad Federal de Santa Catarina, en Florianó</div><div>polis</div><div>. </div><div>(medio asustada, como siempre). </div>Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-21670925862162727542007-07-15T22:41:00.000-03:002007-07-15T22:51:44.989-03:00Jevy ko'ë<span style="font-family:times new roman;font-size:130%;">Hasypeve</span><br /><br /><span style="font-size:85%;">Susy Delgado ha publicado al fin su cuento ganador del Premio Cide Hamete Benengeli, otorgado por la Universidad Toulouse Le Mirail y Radio Francia Internacional en 2005. El texto está incluído en el libro del mismo título, presentado recientemente bajo el sello Arandurá en Asunción. Aquí va el texto para ustedes: </span><br /><span style="font-size:130%;"></span><br /><span style="font-size:130%;"></span><br /><span style="font-size:130%;">Jevy ko’ë<br /></span><br /><br /> Karai ojehecha sapy’a ha’eñomi, tape puku iñypytumba jepévape. Oñandu hetyma yvevúi asy, oguata syryry, ovevéntema voi yvy ape ári, ha oike ohóvo, yvytu kangýicha upe tapehüme. Iñypytü iñypytüvéramo jepe, ku hesa ikä ramoguaréicha, karai ndojavýi ipyrendaguä ha oipykúi sÿi asy hape puku…<br /> Mba’evetéichagua ängue ndojekuaái, noñehendúi, ha ko karai ñaimo’ä oguatáva oïramoguáicha ohechaukáva chupe henonderä, terä oturuñe’ëva chupe ohohaguägotyo. Ha upéicha, ipytuhë’ÿme, omopu’ä’ÿme yvy timbo marandukue jepe, oguata mbeguekatu ha oike ohóvo tenda oikuaa’ÿetévape, táva ambue, terä ka’aguy, terä yvy kuára, moóiko ha’e oikuaáne, avave oikuaa’ÿvape.<br /> Pyhare pukukue oguata rire ohóvo, oike mombyry porävo upe tapehüme, mbeguekatumi hesakä ñepyrü karai rapépe. Ohecha yvyra yvate vate iñapysë kangymi araihü ratatinágui. Tatatina isarambi mbeguekatu ha ipa’ü pa’üme ohechakuaa ohóvo mba’éichagua yvyrápa umi árarehe opu’äva. Tajyty häkä jepe’a yvatéva ha ojeroky vevuimíva yvytúpe, ojepyso henonderáme ha hesakä miévo, ojekuaa mbohapýichagua pytängy hakämekuéra. Pytängýva apytépe, iñapysë ohóvo yvyraita ipoty morotï, sa’yju, hovy ha pytäitéva. Yvoty ryakuä oñua ohóvo karaípe, ombojahu ha oikévaicha ipirérehe.<br /> Oguata miévo, karai ohecha ohóvo tajy apytépe, arasa, aratiku, aguai, ñandypa, ñangapiry, yvapurü, yvapovö, guavira, guaviju, mbokaja, jatayva, inga, pakuri, pindo, jakarati’a… Ha ko’ëmbaitévo hapépe, karai ohechakuaa yva opáichagua osäingopáva ápe ha pépe ha ijapytepekuéra, ka’aguy rymba oguata, opopo, ovevéva…, oñomuñáva, ojuasapáva, ojejoapipáva…, opurahéi ñuämbáva.<br /> Yvyty mombyrýpeve ñaimo’ä ojepysóva Ñandejára rembiapokue. Karai omombyta iguata sapy’ami, omyenyhë hesa ha ipyti’a mba’e poräitágui ha ipojáivo peteï yvapurü’áre, oñandu aratirícha ho’áva hese.<br /><br /><br /> Ko’eröguáicha ko’äga ae hekovépe, karai ojecha jey ha’eño, ha katu ko’äga opívo vera, ysyry guasu tujukue ykére, ha hesakämbávo avei iñakäme, ohechakuaa amoite hesa ohupytyhápeve, ovevui joa hapicha kuéra osë va’ekue hendive hetägui. Ko’ë naimarangatúiva oguahë kuimba’e rekovépe, oiko’öva ikorasö.<br /> Imandu’a osëramo va’ekue iñirünguérandive imba’e ryrumi ipopekuéra, ohejapáramo guare itajýra, ita’ýra, isy, itúa, hogami… Hysýi iñapytu’üme opa ohasáva’ekue oñondive, tembi’umi ha virumi rekávo, ro’y ha techaga’u, kane’ö ha tesay, ñeha’ä ojetu’úva, tekove hapekañýva… Tapicha oñemosë va’ekue hetägui, oñemosë jeýva opa hendágui, ojere jere reíva, henda’ÿva, hetä’ÿva, ha péina, ipahaitépe, ysyry oñembyaipáva, ipochy sapy’áva’ekue, oguerúva omombo kokuere rembe’ýpe…<br /> Karai ojecha ha’eño, ha omaña ijerére. Ha jepeve osyrýrö yguasu ijykére, ohecha ojepyso hovái ka’aguy rendague, tapere okaipáva,<br />ojekapáva, ha yvyra mimi ku’ikue otimbóva. Amógotyo mie ohecha iñapysë pysë óga tuja mimi, ikechëmba ha ijaku’ipáva, hysýiva tape opahápeve, ha oike miévo ko táva mboriahuetépe, ohecha mitä mimi isarambíva ágio ha pégio. Peteï ojepovyvy tanimbúpe, tataypy rendaguépe, ha peteï jey oikaräi yvy, ryguasu ojetypekaháicha. Amógotyove, mitakuñami oisu’úva avati’ygue, mitämi, mitäita oipyvu reíva tapere, hesaho reíva yvate mombyrýre… Mitä ra’yeta hasëngy, hasëmi, hasësoro joáva.<br /> Oikérö oikeve ohóvo karai upe táva mboriahúpe, mitä mante ojuhu. Oñemboja upémarö peteï mitäkuña’i rendápe, maiteípa hína, he’i chupe. Mitäkuña’i ojere omaña karaírehe, omaña porä hese, mba’evete nde’íri ha ojejurupe’ami, ohecháröguáicha mba’e oha’arö’ÿva. Mba’éichaiko hína, he’i jey chupe karai ha upémarö, kuñami he’i chupe ha ndéiko mba’eteko, ajeve reju sapy’a. Upéicha ohendúvo, karai ojesape’a ha oporandu chupe ndéiko che kuaa mba’e. Omaña porä jey hese mitäkuña’i, opukavymi ha he’i roikuaa porä… Ahechapáma nderegueruiha ja’umi va’erä, he’i gueteri chupe. Karai ojecha ponandi, opívo, mba’eve ahë ndoguerúi heta ojere rire tetä ambuére. Ndaguerúi..., ndarekói..., he’i mante chupe, omaña opárupi rei ohekáramoguáicha ñepytyvö, ha oporandu jey mba’e táva piko kóa hína. Kokue Porä hérava’ekue kóa, he’i chupe mitäkuñami ha opuka asymi ondyvuhápe ijyképe. Karai oñemondýi, omaña ápeo, amógotyo, opárupi rei ha upéi oñakaity, opytaite, iñe’engu.<br /><br /><br /> Mitäkuña’i he’i karaípe péante piko nemondýi etéva, ndereikuaavéima piko Kokue Porä, ndaorekuaavéima piko… Karai, karai, he’i chupe, epáypy, ejetyvyro, oikova’ekue oikóma…<br />Heta oñeha’ä hese mitakuñami, oñe’ë chupe, oporandu chupe opa mba’e. Karai nde’íri chupe mba’eve, ha’ete ku oikóva’ekue chugui ita, ha upémarö, mitäkuña’i ojere oike ysyry tujúpe ha oguenohë mbeguekatu ohóvo, peteï teï opaite tapicha re’ongue. Mbohapy, irundy oguenohëvo, karai omÿi mitätavymícha, ha oho oipytyvö chupe. Mitäkuña’i hy’ái syry ombotyryrývo te’ongueita ha ohechauka karaípe moógiopa oipyhy va’erä pe oguenoheséva ohóvo. Oñembohory imígueteri hese ha he’i chupe tuicha reñemondýi ha neñe’engu hi’ä chéve sapy’a… Karai ndoipe’avéi ijuru, ojo’o yvy ipópe, yvyra tujakuépe, ha oñoty iñirünguéra retekue ysyry vai rembe’ýpe.<br />Ka’aru ojayvypávo, osunu mombyry sapy’a ha karai oñoty ipaha, peteï kuñakarai guasu retekue, hetymakuápe hajygue chalaipáva. Otyky tykývo, karai oñesu, ojayvy, hesay kirirïmi ha mbeguekatuete heságui osë ohóvo ymi osyry ha ojehe’áva ama rykuéndive.<br />Hogakue vaimíguive, kapi’i soro soroguýpe, ombyatypávo heindy ha ityvýrakuéra, mitäkuñami osapukái karaípe ha he’ei chupe karai iñe’engúva, karai imandu’ahopáva, karai hetätujupáva, ejúpy ápe, ejúpy emombe’u oréve moöguipa reju, mba’epa rehasa va’ekue reikohárupi, ejupy embotavy ne morangúpe ore py’a nandi, jahechápa rokemi… Karai, ejúpy, okýma…<br /><br /><br /><br /> <span style="font-size:130%;"> Día del regreso<br /><br /></span>El hombre se encuentra de pronto solo y desamparado, en un camino largo, anochecido por completo. Siente sus piernas livianísimas, camina deslizándose, casi volando sobre la tierra, y avanza, como una brisa, en ese camino negro. Aunque está oscuro y más oscuro, como si sus ojos se hubieran secado, el hombre no equivoca sus pisadas y camina suave su camino largo…<br />No se ve ni se escucha ánima de ninguna clase, y el hombre pareciera caminar como si hubiera quien le mostrara el trecho que le espera, o quien silbara indicándole hacia dónde dirigirse. Y así, sin respirar, sin levantar ni el recuerdo de alguna polvareda, camina lento y va entrando al lugar que desconoce por completo, pueblo extraño, o selva, o cueva, quién podrá saberlo, que nadie conoce.<br />Después de andar a lo largo de la noche, de avanzar un largo tranco en ese camino negro, muy despacito empieza a clarear en el sendero del hombre. Entonces, ve dibujándose suavemente unos altos árboles, entre la negra neblina. La neblina se dispersa de a poco y entre sus hilachas, va reconociendo los árboles que se levantan hacia el cielo. Hileras de lapachos abriendo sus ramas altas, bailando livianitos en el viento, se extienden ante sus ojos, y al aclararse un poco más, se ven en sus follajes tres tonos de rosa. Y entre éstos, van asomando muchos otros árboles, de flores blancas, amarillas, azules y muy rojas. El aroma de las flores va abrasando al hombre, lo baña y parece penetrar su piel.<br />Caminando un poco más, el hombre va descubriendo entre los lapachos, plantas de arazá, araticú, aguaí, ñandypá, ñangapiry, yvapurú, yvapovó, guavirá, guaviyú, mbocayá, yatayvá, ingá, pacurí, pindó, yacarati’á… Al amanecer del todo en su camino, el hombre reconoce las frutas de todas clases que cuelgan aquí y allá, y entre ellas, animales de la selva caminando, saltando, volando…, persiguiéndose, cruzándose, chocándose…, cantando todos juntos.<br />Hasta las montañas lejanas, pareciera extenderse la obra de Dios. El hombre detiene un momento su andar, llena sus ojos y su pecho de imágenes tan bellas, y al rozar con sus manos un fruto de yvapurú, siente como un rayo cayendo sobre él. <br /><br />Como si amaneciera recién ahora en su vida, el hombre se ve de nuevo solo, pero ahora desnudo, al costado de un río cenagoso, y clareando del todo también en su sien, descubre allí hasta donde alcanzan sus ojos, flotando en las aguas, a sus amigos que lo habían acompañado cuando dejó su tierra. Un día nada piadoso ha llegado para el hombre, un día que lastima su corazón.<br />Recuerda cuando salieron, él y sus compañeros, llevando pequeños bolsos en sus manos, dejando a todas sus hijas, sus hijos, sus madres, sus padres, sus casitas… Se enfila en su cabeza todo lo que pasaron juntos, buscando comida y algún dinerito, frío y nostalgia, cansancio y lágrima, esfuerzo acogotante, vida que perdió el rumbo… Amigos que habían sido echados de su tierra, echados de nuevo de todas partes, dando vueltas y vueltas, sin lugar, sin patria, y aquí, al fin de todo, tirados en el río putrefacto que se había encrespado de pronto, a orillas de la chacra muerta… <br />El hombre se encuentra solo y mira a su alrededor. Y si bien corre un ancho río a su costado, ve extenderse frente a él las huellas del antiguo bosque, la tapera calcinada, agrietada, los restos de algunos árboles soltando polvo. Un poco más allá ve asomar unas pequeñas casas, torcidas, despedazadas, sucediéndose hasta donde acaba el sendero, y al adentrarse un poco más en este pueblo miserable, ve a unos niñitos dispersos aquí y allá. Uno escarba en la ceniza donde se encendía el fuego de la cocina, otro araña la tierra como gallina que hurga buscando semillas. Más allá, una niña muerde el marlo pelado de un maíz, niños, niños y más niñitos revolviendo inútilmente el desierto, perdiendo en vano los ojos en las alturas lejanas… Criaturas sollozando, lloriqueando, llorando a gritos todos juntos.<br />Entrando y entrando más en ese pueblo pobre, el hombre solo encuentra niños. Entonces se acerca a una niña y cómo estás, le dice. La niña se vuelve y mira al hombre, lo mira fijamente, no dice nada y abre la boca ligeramente, como si hubiera visto algo inesperado. Cómo está la situación, le dice de nuevo el hombre, y entonces, la mujercita le responde y vos qué tal, ya que volviste de pronto. Al escuchar eso, el hombre abre sus ojos y le pregunta es que me conocés, acaso. Lo mira bien otra vez la niña, sonríe y le dice te conozco muy bien… Ya veo que no traés nada que podamos comer, agrega todavía. El hombre se ve con las manos vacías, desnudo, maldita nada sin traer después de tanto dar vueltas por tierras extrañas. No traigo..., no tengo..., solo atina a decir el hombre, mira por todas partes, como si buscara ayuda, y pregunta qué pueblo es éste. Kokue Porä* se llamaba este lugar le dice la pequeña niña y sonríe con tristeza mientras escupe a su costado. El hombre se asusta, mira hacia aquí, mira hacia allá, a todos lados, en vano, y después agacha la cabeza, se queda quieto, mudo. <br />La niña le dice al hombre eso nomás te asusta tánto, ya no conocés Kokue Porä, ya no nos conocés acaso… Señor, señor, le dice, despertate, sacudite, lo que pasó ya pasó…<br />Insiste y se esfuerza la pobre niña hablándole, preguntándole de todo. El hombre no le dice nada, como si se hubiera vuelto piedra, y entonces, la niña se vuelve, entra al río sucio y va sacando poco a poco, uno a uno, todos los cuerpos de los muertos. Cuando va extrayendo el tercero o el cuarto, el hombre empieza a moverse como criatura torpe, y va a ayudarla. La niña suda copiosamente al arrastrar tantos cuerpos y le indica al hombre por dónde tomar a los que van a sacar del río. Todavía le toma un poco del pelo y le dice te asustaste grande y me parece que te quedaste mudo. El hombre no vuelve a abrir la boca, cava la tierra con sus manos, con un palo viejo, y entierra a sus amigos a orillas del río podrido.<br />Cuando la tarde se agacha del todo, suenan de pronto truenos lejanos y el hombre entierra el último cuerpo, de una mujer robusta y mayor, a la que le cuelgan andrajos de carne entre las piernas. Caen algunas gotas y el hombre se arrodilla, se inclina, echa algunas lágrimas en silencio, y muy despacio, va saliendo de sus ojos un agua que se desliza y se mezcla con el agua de la lluvia.<br />Desde su casita destartalada, bajo la paja agujereada, al terminar de reunir a sus hermanitas y hermanitos, la niña grita al hombre y le dice señor que quedó mudo, señor que perdió la memoria, señor al que se le pudrió la patria, vení pues aquí, vení pues a contarnos de dónde regresás, qué cosas viviste por ahí donde anduviste, vení pues a engañar nuestro estómago vacío con tu historia, a ver si dormimos un poco… Señor, vení pues, que ya llueve…<br /><br />Kokue porä: chacra linda.<br />……………………………………….Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-39415252961677216202007-06-03T22:55:00.000-03:002008-12-11T05:35:08.724-02:00Susy ovy'amírö guare<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEip_qMZSDNMErl2jeb_NG6HMTXFPIEyfEEHjUJQ_vzebdOLmAAqoByauQudBB59oDhAy7ph_sdds_-lZuXOMv40YARfCHdplqiODxiAy_Nb8MP-WHHGEiLZmeyaJaGYvtY8dJIjkiCvqag/s1600-h/Susy+sonr%C3%ADe+junto+al+Sena.jpg"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5072022584425494722" style="FLOAT: left; MARGIN: 0px 10px 10px 0px; CURSOR: hand" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEip_qMZSDNMErl2jeb_NG6HMTXFPIEyfEEHjUJQ_vzebdOLmAAqoByauQudBB59oDhAy7ph_sdds_-lZuXOMv40YARfCHdplqiODxiAy_Nb8MP-WHHGEiLZmeyaJaGYvtY8dJIjkiCvqag/s320/Susy+sonr%C3%ADe+junto+al+Sena.jpg" border="0" /></a><br /><div>Susy, sonriendo junto al Sena, en París. Después, volvió a la realidad, en su país...</div>Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-56773507236678019672007-06-03T22:51:00.000-03:002007-06-03T22:53:42.728-03:00Ndéiko máaHa ndéiko máa,<br />nde tekove tavy itukumbo’ÿva,<br />naimbaretéiva,<br />ndaipu’akáiva mba’evére,<br />nomomýi kuaáva,<br />ndoguerova kuaáiva mba’eve,<br />tekakáva hapicha renondépe…<br /><br />Ndéko reñakaity va’erä,<br />reipykúi va’erä tapere<br />ára pochy ha kuarahy pytére,<br />rejapo va’erä nde ruvicha he’íva,<br />reka’api ha rembyaty ha reme’ë,<br />ndejapu ha remonda ya rejuka va’erä<br />remomorä ha remongyra va’erä<br />nde ruvichápe.<br />Remokö va’erä yuhéi ha jurumboty,<br />nde ry’ái va’erä nde resasëmbápeve,<br />nde pyti’a okapúpeve,<br />reisu’u va’erä apiryta ha tejuruguái,<br />remano va’erä ára ha ára<br />rekarusérö.<br /><br />Ndéiko máa<br />reipota haguä<br />teko joja,<br />reikose haguä<br />ava marangatúicha,<br />teko poräme.<br /><br /><br /><br /><br />Y vos quién sos,<br />tonto sin azote,<br />sin fuerzas,<br />sin dominio sobre nada,<br />que no sabe mover,<br />que no sabe cambiar nada,<br />que es mierda ante su semejante...<br /><br />Vos tenés que agachar la cabeza,<br />tenés que caminar el descampado<br />bajo la tormenta y a pleno sol,<br />tenés que hacer lo que manda tu jefe,<br />tenés que carpir y recoger y dar,<br />mentir y robar y matar<br />para poner lindo y gordo<br />a tu jefe.<br /><br />Tenés que tragar sed y boca cerrada,<br />tenés que sudar hasta que se te salgan los ojos,<br />hasta que se estalle tu pecho,<br />tenés que morder yugo y chicote,<br />tenés que morir cada día<br />si querés comer.<br /><br />Quién sos vos<br />para desear<br />la igualdad,<br />para querer vivir<br />como persona digna,<br />una vida buena.Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-62674236762792607072007-04-22T22:43:00.000-03:002007-05-27T22:30:50.801-03:00Mba'éichaKo’águive, opa mba’e ha’etehápe<br />y kirirï,<br />¿mba’éicha ñamboherakuaa pe temimbyasy?<br />Oime kuri ára<br />ha’e ha’évami<br />ñande guata tekovére,<br />ñane maña opa mba’ére,<br />ñane ñe’ë jepivegua,<br />ñambo jo’a jo’áva kane’ömeve<br />ha hetaiteve, tasëmeve.<br /><br />Ko’a mombyryetéguive,<br />hetaite mba’e rire,<br />opa mba’e ojeaho’i rire<br />otï anambusúpe,<br />¿mba’éicha ñambohérata temimbyasy?<br /><br />Ko’águive, opa mba’e ha’etehápe<br />y kirirï,<br />¿mbaéicha ñambohérata ñe’ë porä?<br />Oime kuri ára<br />ha’e oñemohendávami<br />opa mba’e apytépe,<br />hory ha oñembyasy ha iróva apytépe,<br />jepevérö añete<br />ovy’avévaicha<br />umi ipahápegua ndive.<br /><br />Ha katu ko’a mombyryete guive,<br />¿mba’éicha ñahenóita pe ñe’ë porä?<br /><br />............................................<br /><br />Aquí donde ya todo pareciera<br />ser agua calma,<br />¿Cómo se nombra la tristeza?<br />Hubo otro tiempo<br />en que ella era<br />el modo de caminar por la vida,<br />la manera de mirar las cosas,<br />y era palabra cotidiana,<br />repetida hasta el cansancio<br />y más veces aún hasta el llanto.<br /><br />Aquí desde tan lejos,<br />después de tantas cosas,<br />cuando ya todo se ha cubierto<br />con un grueso manto de pudor,<br />¿cómo nombrar la tristeza?<br /><br />Aquí donde ya todo pareciera<br />ser agua calma,<br />¿cómo se nombra la poesía?<br />Hubo otro tiempo<br />en que ella se acomodaba<br />en medio de todas las cosas,<br />las amables, las tristes, las amargas,<br />aunque, es verdad,<br />parecía encontrarse más a gusto<br />con las últimas.<br /><br />Pero aquí desde tan lejos,<br />¿cómo llamar a la poesía?<br />................................................Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-91066985011869278642007-04-05T12:20:00.000-03:002008-12-11T05:35:08.988-02:00Y pochy<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqZqvQ3NnWS8q_-xCRQXmCwJYKYp9M2JbUIPSIS2xy-N6R7ddlt5_TlHjVnT34FKOJwxrU7DqX8ubsQDXZqXYv1zT-T6Z6aUWdb20bKHJn8NDE5r0Cv6kWddFFg9Uov8grhNCzL1ZlUZY/s1600-h/Inunda+2+pg.jpg"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5049975650018287618" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; CURSOR: hand; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqZqvQ3NnWS8q_-xCRQXmCwJYKYp9M2JbUIPSIS2xy-N6R7ddlt5_TlHjVnT34FKOJwxrU7DqX8ubsQDXZqXYv1zT-T6Z6aUWdb20bKHJn8NDE5r0Cv6kWddFFg9Uov8grhNCzL1ZlUZY/s400/Inunda+2+pg.jpg" border="0" /></a><br /><div>Y pochy ochororo<br />ojaho’i ipukukue javeve<br />tetä korapy<br />osururu ogamimíme<br />ombojahu<br />tupa ha tembiporu mimi,<br />hi’upy rembyremi.<br />Sy ha túa ojeity ysyrýpe<br />mitä mimi ijati’ýre,<br />oinupa nupa pe y<br />iku’are ojupíva,<br />ohua’ï vaikuépe<br />oimehágotyo.<br />Tymba mimi hapykuéri<br />oyta juku’ápe,<br />oñeha’ä avei<br />oheka haperámi<br />oiméramo sapy’a<br />Ñandejára oheja<br />hendaguäkuéra<br />hi’ämíva.<br /><br />El agua furiosa se derrama<br />y cubre a todo lo largo<br />el campo de la patria,<br />inunda las casitas<br />baña las camas y los pobres cubiertos,<br />el pobre resto de comida.<br />Madres y padres se lanzan a la correntada<br />con los niños en sus hombros,<br />manoteando el agua<br />que les sube a la cintura,<br />escapan feamente<br />hacia cualquier parte.<br />Detrás, los animalitos<br />nadan, jadeando,<br />van intentando también<br />encontrar algún camino<br />por si hubiera<br />guardado Dios<br />algún cobijo<br />para ellos.</div>Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-36545956263510215472007-03-17T22:09:00.000-03:002007-03-17T22:12:15.891-03:00Yvypóra rekoha“Ñandejára omoïmbaite<br />va’ekue ñandéve ko yvy ape ári…”<br />he’i che jarýi.<br />Ha katu<br />yvypóra rekoha<br />iñambuepa.<br />Ápeo ikä, ojeka,<br />ita ha yvytimbóntema.<br />Amógotyo oñuamba<br />y pochy<br />ojaho’ipáva<br />ogami, kógami,<br />tymbamimi.<br />Ápeo, ñemano yuhéigui.<br />Amógotyo, ñemano ýpe.<br />“Yvypóra rekoha<br />ndaha’evéima<br />teko porä renda”<br />oñembyasy che jarýi.<br /><br /><br />“Dios había puesto todo<br />para nosotros sobre esta tierra...”<br />dice la abuela.<br />Pero<br />el hábitat del hombre<br />ya no es el mismo.<br />Hacia aquí, se seca, se agrieta,<br />ya solo piedra y polvareda.<br />Hacia allá, la abraza<br />el agua furiosa,<br />que arrasa<br />con las casitas, los plantíos,<br />los animalitos.<br />Hacia aquí, la muerte por la sed.<br />Hacia allá, la muerte por el agua.<br />“El hábitat del hombre<br />ya no es<br />el lugar de la vida buena”<br />se lamenta la abuela.Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-58178123010102567152007-03-08T22:08:00.000-03:002007-03-08T22:09:54.787-03:00Oguapyháguive<em>Cheirü kuñanguérape guarä (A mis compañeras mujeres)</em><br /><em></em><br /><br />Ha’e ohecha ko yvy ári ojehúva,<br />ro’y ha mbyry’ái ohasáva ohóvo,<br />ojapo tembi’urä,<br />oitypei, ojaojohéi,<br />omokambu imemby<br />ha ombo’e mitänguérape<br />mbo’ehao mboriahumíme<br />oguapyháguive.<br /><br />Ha kuarahy ojayvývo,<br />opávo hembiapoita,<br />ojahu vai vai<br />ijapykáguive,<br />hendami omýivaguive,<br />oha’arö jyva oiporiahuverekóva<br />ohupi va’erä<br />omoï chupe<br />hupamíme.<br /><br /><br />Ella ve lo que ocurre sobre la tierra,<br />el frío y el calor que van pasando,<br />prepara la comida,<br />barre, lava la ropa,<br />da de mamar a su hijo,<br />y enseña a los niños<br />en la pobre escuelita,<br />desde su silla.<br /><br />Y cuando el sol se agacha,<br />cuando acaban sus tantas labores,<br />se baña mal que mal<br />desde su silla,<br />desde su lugar rodante,<br />esperando unos brazos compasivos<br />que la levanten<br />y la dejen<br />en su camita.Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-28871115501931363222007-03-04T22:20:00.000-03:002008-12-11T05:35:09.494-02:00Anína<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjINgu77h4bRHpx90sVYataUSc5rMj7X7w_sB0qh5yIHD2a3WImnKxYajSP5EIDf1VCl5ZHyPA3FBCkMBBUghulxyH4VBhYCQanzQMUcUK4NDqva5N1X4pfjhQ_cjBe0Gjane_KvKds0uo/s1600-h/ni%C3%B1o+pobre+2.jpg"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5038244705577263442" style="FLOAT: right; MARGIN: 0px 0px 10px 10px; CURSOR: hand" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjINgu77h4bRHpx90sVYataUSc5rMj7X7w_sB0qh5yIHD2a3WImnKxYajSP5EIDf1VCl5ZHyPA3FBCkMBBUghulxyH4VBhYCQanzQMUcUK4NDqva5N1X4pfjhQ_cjBe0Gjane_KvKds0uo/s320/ni%C3%B1o+pobre+2.jpg" border="0" /></a><br /><div>“Anína,<br />anina upéicha...<br />Che róga nio, chamígo...”<br />Hasë soro mita’imi<br />ojepokua yvyra rakamby<br />hóga vaikuemi ojokóvare.<br />“Anína...”<br />ijuku’apa<br />ha imbokáva opyvoíma katu,<br />omokechëma<br />hógami..<br /><br />“No, por favor,<br />por favor, así no...<br />Es mi casa, amigo...”<br />Llora desgarrado el niñito<br />aferrado al horcón<br />que sostiene su casita destartalada.<br />“No, por favor...”<br />jadea<br />mientras el del fusil ya patea,<br />ya inclina<br />su casita.</div>Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-56954359701131932692007-02-18T22:54:00.000-03:002008-12-11T05:35:09.698-02:00Peichaite nga’u<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsatdKlx5Swx9OUstdMaRL8CT1MBI7tjLWFmi4kbBhWU4_3uXCQ8hlU0pK5C1MUbGdjeH5dnU-Bc058hK9EE8xMUhgx6ZUgYIbKIXG9mtTO1_OmgDyHlafh4ygJXmSLkjhC8fE8I9nn70/s1600-h/castanos.jpg"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5033059088442842754" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; CURSOR: hand; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsatdKlx5Swx9OUstdMaRL8CT1MBI7tjLWFmi4kbBhWU4_3uXCQ8hlU0pK5C1MUbGdjeH5dnU-Bc058hK9EE8xMUhgx6ZUgYIbKIXG9mtTO1_OmgDyHlafh4ygJXmSLkjhC8fE8I9nn70/s320/castanos.jpg" border="0" /></a><br /><div>Peichaite nga’u<br />che rekovemi:<br />tahenda porä<br />ko yvy ape ári,<br />tojajái rei<br />kuarahy rendýicha,<br />tojahu yvytúpe..<br /><br />Ojalá así fuera<br />mi pequeña vida:<br />que estuviera asentada<br />en un buen lugar<br />sobre esta tierra,<br />que brillara<br />como el fuego del sol<br />y se bañara en el viento... </div>Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-78719985192265263432007-02-11T15:55:00.000-03:002008-12-11T05:35:09.937-02:00Tetämi<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhu0k9-fhOC0BjMnstwbr7-HeNEEzqObhH_fOd-_N23nhyphenhyphenmX1Yvdadfn9-i0GD_kq3HHFEWGmuGrKeGAM2FXlpQYFEKj7CrsHOpcpJTAaqYewF45JxnEC_eOVHJJWYbkZkwz-bOc03tjNg/s1600-h/Javor%C3%A1i.2.jpg"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5030372083888021106" style="FLOAT: left; MARGIN: 0px 10px 10px 0px; CURSOR: hand" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhu0k9-fhOC0BjMnstwbr7-HeNEEzqObhH_fOd-_N23nhyphenhyphenmX1Yvdadfn9-i0GD_kq3HHFEWGmuGrKeGAM2FXlpQYFEKj7CrsHOpcpJTAaqYewF45JxnEC_eOVHJJWYbkZkwz-bOc03tjNg/s320/Javor%C3%A1i.2.jpg" border="0" /></a><br /><div><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhL2CHHOvrL6iO0PGvk_IKc1m878p0SuazoI_mRxle5_eqA-iRxiVhTBeJHJjVbXxs1oeWtXB3s6NxBDkhmXS0DUQj-FqZzki-WAmZlDpiGkIP3BLp_eFuDHy5nHIV2y3Y7fI02e73GI0I/s1600-h/Javor%C3%A1i.2.jpg"></a><br /><br /><div><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi8zC7fN_MsolMSsCtP3xLJ7_gFAxbQp1uRoNqn0MUTfBOjajYueKfcsSurlleJ7kxWwmeoEkR4XsHHE5jeBFs1CDXw9bouhIyRFcqhUZWjRE8BxObkM9dkXyRrEfYReg95uG5mIAaS6Do/s1600-h/Javor%C3%A1i.jpg"></a><br /><br /><br /><div></div><br /><div></div><br /><div></div><br /><div></div><br /><div></div><br /><div></div><br /><div></div><br /><div></div><br /><div></div><br /><div></div><br /><div></div><div></div><div></div><br /><div>Ha amombe’u miétarö peëme<br />ko’ägäite<br />ha’éta peëme<br />ko’a tetämíme<br />ko tetä michimi,<br />michiete asýpe,<br />ndaipóriha<br />avave oïva hendápe.<br />Ko kokue apu’a’ípe<br />oityvyro hague<br />peteï jey<br />yvytu pochy,<br />akänundu,<br />ñembyahýi,<br />akätavyraite,<br />ha upépe oiko hague<br />mbaipy tuichapa jepéva…<br /><br />Y si voy a contarles un poco más<br />ahora mismo<br />voy a decirles<br />que en este paisito<br />en este país tan chiquito,<br />tanto tan chiquitito<br />no hay<br />nadie que esté en su lugar.<br />Que a esta capuera redondita<br />sacudieron<br />cierta vez<br />la tormenta,<br />la fiebre,<br />el hambre,<br />el desvarío,<br />y que entonces se hizo<br />la mescolanza más grande...<br /><br />Ha upéicha rupi<br />ko’äga oïha<br />mitä oisu’úva kakuaa rekove,<br />kakuaa imitä jeýva<br />ojepejuhápe asaje opave’ÿvape,<br />oñemitÿ kauáva ojapo ao,<br />ao ojapo kuaáva ojapo tataindy,<br />tataindy ojapo kuaáva ojapo jopara,<br />jopara ojapo kuaáva opurahéi<br />ha opurahéi kuaáva oiko rei...<br />Upéicha rupi<br />ko tetämime<br />oïmbaite haguépe<br />ñañemitÿ haguä,<br />ñañemonde haguä,<br />jajehesape haguä,<br />jakaru haguä,<br />japurahéi haguä,<br />opa mba’e ivaipa.<br /><br />Y que por eso<br />Hay ahora<br />niños que muerden vida de grandes,<br />grandes que se vuelven niños<br />apantallándose en una siesta inacabable,<br />quien sabe sembrar hace ropa,<br />quien sabe hacer ropa hace velas,<br />quien sabe hacer velas hace la sopa,<br />quien sabe hacer la sopa, reza<br />y quien sabe cantar, no tiene nada que hacer...<br />Por eso<br />en este paisito<br />donde había todo<br />para sembrar,<br />para vestirse,<br />para alumbrarse,<br />para comer,<br />para cantar,<br />todo está feo.</div></div></div>Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-31078199803960243752007-01-25T21:45:00.000-03:002008-12-11T05:35:10.215-02:00Ñati'ü<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtmyCJgOEjv3QVIXi-AwrA9tbw1bsRz8OtGJBh-IiFnQDVcNezaOTciKkzskC4p0QiUkESZ7e-dsqcqkm0t0hz0yuemUnt2ofBCFGAGiwaVflarDzb2BKz7m1oioGLdFbAh0466o-avEk/s1600-h/Mosquito.2.jpg"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5027494224687584514" style="FLOAT: right; MARGIN: 0px 0px 10px 10px; CURSOR: hand" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtmyCJgOEjv3QVIXi-AwrA9tbw1bsRz8OtGJBh-IiFnQDVcNezaOTciKkzskC4p0QiUkESZ7e-dsqcqkm0t0hz0yuemUnt2ofBCFGAGiwaVflarDzb2BKz7m1oioGLdFbAh0466o-avEk/s200/Mosquito.2.jpg" border="0" /></a><br /><div>Y si tuviera que hablarles hoy de mi país,<br />les contaría de un mosquito,<br />un ñati'ü,<br />un bicho diminuto<br />que está haciendo estragos<br />en las últimas defensas,<br />las últimas hilachas de aire<br />que quedan en este viejo territorio<br />de viejas, incuradas fiebres...<br /><br />Ha añe’ëtarö peëme ko árape che retäre,<br />añe’ëta peteï ñati’ürehe,<br />peteï ñati’u<br />mymba kytomi<br />ipu’akapáva hína<br />ipaha ñangarekoräre,<br />ipaha ára pytu oïmívarehe,<br />opytáva ko yvy tuja<br />okuera’ÿhápe akänundu tuja.<br /><br /><br />Ñati’u.......................Mosquito<br />chavimi....................chiquito<br />tepoti.......................mierdita.<br />Ñati’ü.......................Mosquito<br />pirumi......................flaquito<br /><span style="font-family:trebuchet ms;">ñembyahýi</span>.................hambriento<br />taryrýi......................codicioso<br />räimbiti....................dientudo<br />sagua’a.....................atrevido<br />tarova.......................enloquecido<br />tatapÿi pyryrÿi..............brasa girando<br />pïrï ári.......................sobre el escalofrío<br /><br />Ñati’ü.........................Mosquito<br />tymba rangue...............casi animal<br />mamanga ry’ái.............sudor de moscardón<br />ta’anga rei..................figura vana<br />mba’eve.....................nada.<br />Aña’i.........................Diablo chico<br />Añahü........................diablo negro<br />Aña póra....................fantasma de diablo<br />Aña mo’ä....................casi diablo.<br />Ky’a rapicha.................Prójimo de lo sucio<br />mboriahu ra’y...............hijo de la pobreza<br />ñemano räimbe.............filo de la muerte<br />ñemano rakua...............aguja de la muerte<br />ñati’ü.........................mosquito. </div>Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-27636564056999773722007-01-21T21:20:00.000-03:002008-12-11T05:35:10.382-02:00Si yo pudiera hablar...<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhCuxGdvd6-KvWRfQw3R1qEf37ctMa-QSgEB1mV4f9I89Zdo6hgLyWVrn52_vxA887gPg1PTy2vdvYkADSXpPinL5DRfpLvgwlkRhQRgD0uojbOqHXsK6ZLcYReF0-Cb_qnaGwYoJVCCBg/s1600-h/fuego+2+editado.jpg"><img style="margin: 0pt 0pt 10px 10px; float: right; cursor: pointer;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhCuxGdvd6-KvWRfQw3R1qEf37ctMa-QSgEB1mV4f9I89Zdo6hgLyWVrn52_vxA887gPg1PTy2vdvYkADSXpPinL5DRfpLvgwlkRhQRgD0uojbOqHXsK6ZLcYReF0-Cb_qnaGwYoJVCCBg/s320/fuego+2+editado.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5022855411063289650" border="0" /></a><br />Si yo pudiera hablar<br />por una vez,<br />de esos días en que se encendieron<br />y ardieron, todopoderosos,<br />todos los fuegos.<br />días de ciego tránsito,<br />de trance y transfiguraciones,<br />en que el alma<br />se hizo carne para arder mejor,<br />achicharrarse como un pobre animal<br />expulsado del aire,<br />chamuscarse como un viejo hueso<br />carcomido de olvido,<br />calcinarse como la misma muerte<br />saciada al fin de fuego y muerte.<br /><br />Días de purificaciones<br />en que el alma<br />se hizo fuego ella misma,<br />latido crepitando,<br />aliento enloquecido,<br />hoguera desatada,<br />aullido y carcajada.<br />para alzarse y lamer,<br />ingenua y altanera,<br />lasciva y ciega,<br />toda la piel del mundo;<br />florecer en un bosque incandescente<br />de llamas y rugidos,<br />preñar la noche antigua<br />de un múltiple galope desbocado,<br />violando todas las ausencias.<br />Ángeles o demonios de la fatalidad,<br />indomables y libres,<br />vientos germinadores<br />de lo maravilloso y lo terrible,<br />vida y muerte<br />que en un feroz combate,<br />ardieron,<br />una sola, triunfal llamarada.<br /><br />Si yo pudiera hablar...Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-7292621207107029435.post-23292351146826181262007-01-16T19:13:00.002-03:002008-12-11T05:35:10.589-02:00Temiandu ñe'ë<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhWl80qzopTrH7klzPv01dipdZvjN9ypisl6GbZkOLCtuWPyjIC_DWWn8nMpTQ7I8FJS8VHpIJjPBAm5Q-SOs94HVgv5EVIZy_d-J18saYA4W0Tlt3hGdEZCOK13K4IuyMoal2On-lsBi0/s1600-h/foto+ni%C3%B1a.jpg"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5022191456363968290" style="FLOAT: right; MARGIN: 0px 0px 10px 10px; CURSOR: hand" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhWl80qzopTrH7klzPv01dipdZvjN9ypisl6GbZkOLCtuWPyjIC_DWWn8nMpTQ7I8FJS8VHpIJjPBAm5Q-SOs94HVgv5EVIZy_d-J18saYA4W0Tlt3hGdEZCOK13K4IuyMoal2On-lsBi0/s320/foto+ni%C3%B1a.jpg" border="0" /></a><br /><div>Temiandu ñe’ë<br /><br /><br /><br />Pynandi,<br />ao vaimíreheve,<br />jukysy opopo ipy’ápe,<br />okára nandípe,<br />oñe’ë ha’eño,<br />ñe’ë año.<br /><br />Descalza,<br />con ropita raída,<br />el caldito saltándole en la panza,<br />en el descampado,<br />habla sola,<br />palabra sola.</div>Susy Delgadohttp://www.blogger.com/profile/12862045969780473817noreply@blogger.com1