22 abr. 2007

Mba'éicha

Ko’águive, opa mba’e ha’etehápe
y kirirï,
¿mba’éicha ñamboherakuaa pe temimbyasy?
Oime kuri ára
ha’e ha’évami
ñande guata tekovére,
ñane maña opa mba’ére,
ñane ñe’ë jepivegua,
ñambo jo’a jo’áva kane’ömeve
ha hetaiteve, tasëmeve.

Ko’a mombyryetéguive,
hetaite mba’e rire,
opa mba’e ojeaho’i rire
otï anambusúpe,
¿mba’éicha ñambohérata temimbyasy?

Ko’águive, opa mba’e ha’etehápe
y kirirï,
¿mbaéicha ñambohérata ñe’ë porä?
Oime kuri ára
ha’e oñemohendávami
opa mba’e apytépe,
hory ha oñembyasy ha iróva apytépe,
jepevérö añete
ovy’avévaicha
umi ipahápegua ndive.

Ha katu ko’a mombyryete guive,
¿mba’éicha ñahenóita pe ñe’ë porä?

............................................

Aquí donde ya todo pareciera
ser agua calma,
¿Cómo se nombra la tristeza?
Hubo otro tiempo
en que ella era
el modo de caminar por la vida,
la manera de mirar las cosas,
y era palabra cotidiana,
repetida hasta el cansancio
y más veces aún hasta el llanto.

Aquí desde tan lejos,
después de tantas cosas,
cuando ya todo se ha cubierto
con un grueso manto de pudor,
¿cómo nombrar la tristeza?

Aquí donde ya todo pareciera
ser agua calma,
¿cómo se nombra la poesía?
Hubo otro tiempo
en que ella se acomodaba
en medio de todas las cosas,
las amables, las tristes, las amargas,
aunque, es verdad,
parecía encontrarse más a gusto
con las últimas.

Pero aquí desde tan lejos,
¿cómo llamar a la poesía?
................................................

5 abr. 2007

Y pochy


Y pochy ochororo
ojaho’i ipukukue javeve
tetä korapy
osururu ogamimíme
ombojahu
tupa ha tembiporu mimi,
hi’upy rembyremi.
Sy ha túa ojeity ysyrýpe
mitä mimi ijati’ýre,
oinupa nupa pe y
iku’are ojupíva,
ohua’ï vaikuépe
oimehágotyo.
Tymba mimi hapykuéri
oyta juku’ápe,
oñeha’ä avei
oheka haperámi
oiméramo sapy’a
Ñandejára oheja
hendaguäkuéra
hi’ämíva.

El agua furiosa se derrama
y cubre a todo lo largo
el campo de la patria,
inunda las casitas
baña las camas y los pobres cubiertos,
el pobre resto de comida.
Madres y padres se lanzan a la correntada
con los niños en sus hombros,
manoteando el agua
que les sube a la cintura,
escapan feamente
hacia cualquier parte.
Detrás, los animalitos
nadan, jadeando,
van intentando también
encontrar algún camino
por si hubiera
guardado Dios
algún cobijo
para ellos.